Rüya meslekler gerçekten rüya mı?
Herkesin rüyalarını süsleyen meslekleri yapıyor; ışıltılı bir dünyada yaşıyorlar... Buraya nasıl ulaştılar? Rüyaları zaman zaman karabasana dönüşüyor mu? Düşlerini gerçekleştiren ünlüler, yürüdükleri yolu anlattı...
Can Dündar (Gazeteci)
“Birkaç satır, büyük bir düşü gerçekleştirebilir”
“Gazetecilikten önce yazıyı seçtim. Daha ilkokulda harflere, rakamlardan daha yakındım. Yazacağınız birkaç satır, bir insanın büyük düşünü gerçeğe çevirebilir; bir yaşanmışlıktan düş öyküleri çıkarabilir, toplumsal bir düşün gerçek olmasına yardımcı olabilir, rüya görenleri derin uykudan uyandırabilir. Bambaşka dünyaların hayalini kurdurabilir. Tabii ‘rüya mesleği’ seçerken, bunun sıkça bir kâbusa dönüşebildiğini ve -hemen her zaman olduğu gibi- bugünlerde de meslektaşlarımızın başına gelen türden kapı önüne konmaların ‘rüyaya’ dâhil olduğunu göz önüne almak lazım. Gazeteciliği seçtiğim için hiç pişman olmadım. Önemli olan, para ve şöhret ikilisiyle, meslek onurundan taviz vermeden buluşabilmek... Bunu yapabilenler, listeye bir üçüncü kazanım ekleyebilirler: İtibar...”
Hande Yener (Şarkıcı)
“İyi ki hayal kurmuşum”
“Ben de birçok kişi gibi, çocukken saç fırçasıyla ayna karşısında şarkı söylerdim. Hayallerinin bir kısmını gerçekleştirmiş biri olarak, ‘İyi ki hayal kurmuşum’ diyorum. Ve hayal kurmaya devam ediyorum.”
Abdullah Oğuz (Yönetmen)
“Göründüğü gibi kolay değil”
“Klişe ama yeniden hayata gelsem, yine yönetmen olurdum. Hep, son nefesime kadar setlerde olmak için dua ederim. Fiziksel olarak film çekemiyorsam, yine sinemanın içinde olayım. Karşı değilim ama çok insan bu işe hevesleniyor. Yönetmenlik çok zor, yaratıcılığın dışında, iyi bir yönetici olmanız da gerekiyor. Sette 80 kişiyi yönetiyorsunuz. Setin hâkimi sizsiniz. Dolayısıyla, dışarıdan göründüğü gibi kolay değil. Ama yönetmenliğin rüya mesleklerden biri olduğu kesin tabii.”
Özge Özberk (Oyuncu)
“Siz inanırsanız, herkes inanır”
“Bize bir masal verilir ve biz, o masalın kahramanı oluveririz. Bazen hayatta olamayacağımız kadar kötü, bazen iyi bir insana bürünürüz. Bazen hiç ses çıkarmadan saatlerce kuyu başında sevdiğini bekleyen mutlu bir köylü kızı, bazen pırlantalar içinde bir prenses oluruz. 1920’lerde, sırtınızda silahla at binersiniz ya da 1980’lerde sağ sol çatışmalarının içinde olursunuz. Oyunculuğun en sevdiğim yanı da bu. Sürekli eğitiliyorsunuz ve öğrenmek zorunda kalıyorsunuz. Bundan zevk alıyor ve alkışlanıyorsanız, siz gerçekten bir masal kahramanısınız. Güzellikleri bir kenara, çok çalışmak, sabır ve özverili olmak oyunculuğun ilk basamakları sanırım. Ama altın kural: Siz inanırsanız, herkes inanır.”
Cem Öğretir (CNN Türk Haber Spikeri)
“Stresten hasta olabilirsiniz”
“Adrenalin bağımlısıyım. Canlı yayın, adrenalin kaynağı. Konuğuma soru sormak bile bende büyük heyecan yaratıyor. Doğru soru sormak, doğru cevap almak, konuğu zorlamak çok önemli. Herkes spiker olmak istiyor ama herkes olamaz. Çünkü eskiden, sadece haber okunurdu, bu değişti; artık gazeteci de olmak zorundasınız. Haberin kokusunu alabilmelisiniz. Bu mesleği yapmak isteyenler, böyle bir donanıma sahipse yapsın. İlla ekrana çıkmak gerekmiyor. Ekran renkli bir dünya olabilir ama ekranın arkasında da çok güzel işler var. Ekran önü çok stresli. Bu stres altında hasta olabilirsiniz.”
Ece Sükan (Manken)
“Para ve şöhretin garantisi yok”
“Çekimlerde ve defilelerde değişik ruhlara ve stillere bürünmek, podyumda kendini müziğin ritmine kaptırıp yürümek, kulisteki son anlar ve seyahatleri seviyorum. Neden rüya? Pırıltılı gözüktüğü için. Ama 45 derece sıcakta, saatlerce süren provalar yapıyorsunuz, aç ve susuz kalıyorsunuz. Herkese ‘manken’ sıfatının verilmesiyle, mesleğin yozlaşması ve saygınlığını yitirmesi en büyük problem. Mankenlikten öyle çok para kazanılmıyor, sonuçta defileler genelde hep küçük bütçeli. Gençler mesleği, şöhret ve para ikilisine çok kolay ulaşılabilecek bir yol olarak görüyor. Oysa öyle değil. Mankenliği kurtuluş olarak görenler hiç başlamasın. Hayal kırıklıkları ve pişmanlıklar yaşayabilirler. Para ve şöhretin garantisi yok.”
Emre Yurdakul (Rallici)
“Heyecanı seviyorum”
“Küçüklüğümden beri otomobil ve motor sporlarını seviyorum. En güzel tarafı, otomobilin içinde uyumu sağladığınızda, kendinizi, dans eder gibi hissediyorsunuz. Fiziksel olarak kendinizi zorluyorsunuz. Limitlerinizi bilmeniz lazım. Heyecanı seviyorum. Birçok genç erkek hızlı otomobil kullanmak ister. Belki kahraman olma isteği de vardır içimde.”
Seran Göçer (Medikal Estetik Hekim)
“Ruhları da güzelleştiriyorum ”
“Mutlaka doktor olmalıydım, hep öyle düşündüm. Doktorluk, çok seviyorsanız yapılabilecek bir meslek; fedakârlık istiyor, hiç kolay değil. Hep güzelliğe, estetiğe, sağlığa, iyi görünmeye önem verdim. Bu nedenle medikal estetiği seçtim. Nasıl göründüğünüz, ruhunuzu da başarınızı da mutlaka etkiler. Hastalarımı sadece güzelleştirmiyorum. Hastalarım güzelleştikçe, sağlık kazandıkça; ruh sağlıkları, evliliğindeki ilişkisi, diyalogları, çalışma hayatı değişiyor. Acil riski taşımayan hastalarımı mutlu edebildiğim tek tıp dalı bu. Ben de mutlu oluyorum.”
Sebati Karakurt (Foto Muhabiri)
“Yakışıklı olsaydım fotoğrafçı olmazdım”
“Fotoğrafçılık dünyanın en beleş mesleği. 1.85 metre boyunda, yakışıklı biri olamadığım için fotoğrafçı oldum. Herkes mesleği zor diye yutturmaya çalışıyor. Yalan. Sizi beş dakikada dünyanın en iyi fotoğrafçısı yaparım. Doktor, mühendis olmak zordur; bizimki kolay iştir, rüya gibi meslektir. Hikâye budur. Savaş muhabiri olan şunu diyor: ‘Ben erkeğim.’ Ben de savaşa, egomu pohpohlamak için gittim. Manita dünyasında da bu işten büyük ekmek yersin. Ama kız, fotoğraf makinesini eline alıp fotoğraf çekebildiğini fark ederse, bütün karizman gider. Fotoğraf makinesini kızdan uzak tut ki, o bunu insanüstü bir meslek zannetsin.”
Deniz Ketenci (Avukat)
“Avukat savaşçıdır”
“Sorumluluk duygusu olan, matematik zekâya, savaşçı ruha sahip ve hırslı herkes avukat olabilir. Kişi sana kullanmadığı hakkını devrediyor. Bu, ciddi bir şey. Yapacağınız en ufak yanlış, müvekkilin özgürlüğünü alabilir. Ama ona özgürlüğünü de verebilirsiniz. Kifayetsiz muhteris değil, iyi bilgiye sahip olmanız gerekiyor. Yıpratıcı bir meslek, çok fazla özveride bulunmanız gerekiyor. İsteyerek bu mesleği seçmedim ama yapmaya başladıktan sonra çok sevdim; tekrar dünyaya gelsem, yine avukat olurum. Çevremde kim varsa hukuk okumaya zorluyorum. Herkes avukat olmalı.”
Özgür Aras (Menajer)
“Çağın en gözde mesleklerinden”
“Profesyonel meslek hayatıma, 1993’te Zerrin Özer’e menajerlik yaparak başladım. O gün bugündür severek devam ediyorum. Hayatımın sonuna kadar bu mesleği yapacağım. Adımlarımı bu doğrultuda attım ve birçok riske girdim. Bu riskler, beni her zaman ileriye doğru götürdü. İşime yatırım yaptım ve kendimi günden güne eğittim. Bu işten sıkıldığım, bunaldığım ve bırakmak istediğim anlar oldu. Ama sevdiğim için bu işten besleniyorum. Çağın en gözde mesleklerinden birini yaptığımı biliyorum. Bu işi yaparak zirveye çıkan çok insan var. Ben Erkan Özerman, Liza Tuna, Ahmet San ve Stelyo Pipis’i örnek alıyorum.”
Hüseyin Karadayı (DJ)
“İnsan psikolojisini çözmek gerekiyor”
“DJ’lik ve müzik yapmak benim için bir bütün. İkisi eşit derecede ve hayatımla paralel olmalı. Ruhumu, düşüncelerimi yaptığım müzikle ifade ediyorum. Bunları sahnede insanlarla paylaşıyorum. Böylece dünyamın nüfusu arttı. Uykusuz gecelerim oluyor. Gelişen teknolojinin hızına yetişmek, insan psikolojisini incelemek ve çözmek gerekiyor. Hayatında her ne olursa olsun hep pozitif olabilmek de... Çok iyi teknik ve müzikal bilgi sahibi olmanın dışında, hayatının sonuna kadar, yaptıklarınla kendini ifade etmek, işin zor tarafı.”
Neden doktor, öğretmen, avukat, bilgiyasar ve makine mühendisi olmak istiyorsunuz?
Gençler hangi mesleği neden seçtiklerini, mesleğe ilgilerinin olup olmadığını bilmiyor. Bu yüzden yanlış tercihlerde bulunup üzülmektense, iyice karar verip sınav öncesinde bazı önerilere kulak vermek gerekiyor.
Hayatımızın en önemli kararlarından biri meslek seçimimizdir. Seçtiğimiz meslek hayatımız boyunca bizimle beraberdir. Onu, nereye gidersek gidelim hep yanımızda taşırız.
Doktor olduğunuzda bu sadece hastanede yaptığınız bir meslek değildir artık. Gittiğiniz her yerde ‘doktor bey-hanım gelmiş’ diye ağırlanırsınız. Gittiğiniz yerlerin bir çoğunda “Yaa benim de şuramda çok fena bir ağrım var bir bakabilir misin?” gibilerinden sorularla mesleğiniz hayatınızın her anına girer. Bir bilgisayarcı olduysanız mutlaka gittiğiniz yerlerde formatlanması gereken veya arızası olan bir bilgisayardan size şikayet edilir ve onu düzeltmenizi talep ederler yakınlarınız. Tabi bu şikayet edilecek bir durum değil. Çünkü insanların siz neyi iyi biliyorsanız o konuda sizden yardım talep etmeleri kadar doğal bir şey de yoktur.
Bu örnekler daha da arttırılabilir. Burada anlatmak istediğimiz seçilen mesleğin hayatınızın her noktasını etkileyecek olmasıdır. İşte bundan dolayıdır ki seçeceğiniz meslek hayatınızın en önemli kararlarından bir tanesidir.
Meslek seçimi bu kadar önemli iken gençlerin çoğunun bu seçimi ya popülerliğe göre ya da tercih esnasında bir anlık kararına göre yapıyor olması sonuçları itibarı ile çok sakıncalı bir durumdur.
***
MESLEK SEÇERKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
‘Hangi mesleği seçmem gerekir?’ sorusunun cevabını ararken önce kendimizi tanımakla başlamamız gerekir. Kendimizi kişisel özelliklerimiz ve beklentilerimiz konusunda iyi tanımlamamız bu konuda atılacak ilk adımdır. İkinci adımda ise seçmeyi düşündüğümüz mesleklerin artısıyla eksisiyle iyi tanımlanması gerekir. Bu iki adım sağlıklı bir şekilde yapıldıktan sonra geriye, her ikisinin kesişim noktalarını belirlemek ve kendi isteğinizi de işin içine katarak tercihleri ona göre yapmak kalıyor. Yani kendi ilgi ve yeteneklerinize uygun aynı zamanda çalışma şekli ve koşulları sizin istediğiniz gibi olan meslek, sizin için ideal olan meslektir.Bu aşamalarda en fazla yapılan hata popülaritenin etkisi altında kalmak şeklinde karşımıza çıkıyor.
1. İlgilerim hangi doğrultuda? Neleri yapmaktan hoşlanırım?
Kişi, ilgi duyduğu, hoşlandığı şeyleri severek yapar. Bireyin ilgi duymadığı bir faaliyete sırf çok para kazandırıyor veya çok popüler bir meslek diye yönelmesi hem mesleki doyumunu, hem de başarısını olumsuz etkileyecektir.
Örneğin sosyal yönü ve insani ilişkileri çok güçlü olan bir kişi sözel tercihler yaparak başarılı bir öğretmen, psikolog, avukat olabilecekken sırf popülariteden dolayı saatlerce masa başında çalışmayı gerektiren bilgisayar mühendisliğini tercih ederse bu, mesleki olarak mutsuzluğu da beraberinde getirebilir. Birçok öğrenci bilgisayar oyunlarından veya bilgisayar başında vakit geçirmekten hoşlandıkları için bilgisayar mühendisliğini tercih edebiliyor. Bölümü kazandıklarında ise ne kadar farklı şeylerle uğraştıklarını görünce hayal kırıklığına uğrayabiliyorlar. Yani bilgisayar başında zaman geçirmeyi sevmekten dolayı bu bölüm tercih edilmez. Bilgisayar mühendisliğini tercih etmek için bilgisayar yazılımlarına ilgi duymak, onun yapısı ve işleyişi ile ilgili her şeye çok ciddi ilgi duymak gerekir.
Bu konuda bir örnek daha verelim. Bir öğrencim tıp fakültesi okumak istediğini söyledi. Tıp okuyup ondan sonra da uzmanlığını çocuk üzerine yapıp çocuk doktoru olmak istediğini söyledi. Ben de kendisine hemen sordum.
“Neden çocuk doktoru olmak istiyorsun?” diye.
Cevap çok ilginçti.
“Hocam ben çocukları çok seviyorum. Onlarla beraber zaman geçirmek bana çok keyif veriyor.” dedi.
Ben de kendisine,
“Çocuklarla zaman geçirmeyi seviyorsan neden sınıf öğretmeni veya anaokulu öğretmenliği düşünmüyorsun?” dediğimde şaşırdı ve ne alakası var şimdi der gibi bana baktı. Ben de devam ettim:
“Şaşırmana gerek yok. Ben sana “Neden çocuk doktoru olmak istiyorsun?” diye sordum ve sen bana ‘çocukları sevdiğim için’ diyorsun. Çocukları sevdiğin için doktor olunmaz. Tıp mesleğini ve doktorluğu sevdiğin için doktor olunur. Daha sonra da çocukları sevdiğin için ihtisasını çocuk üzerine yaparsın. Ama unutma ki çocuk doktoru olduğunda cıvıl cıvıl çocuklarla değil her türlü hastalıklarla ve onları iyileştirme ile uğraşacaksın. Anladığım kadarı ile senin şu andaki çocuk sevgin bu cıvıl cıvıl koşan çocuklar. Bundan dolayı ben sana öğretmenlik bu sebep için daha iyi bir tercih olur dedim. Yok eğer sevgin önce doktorluğa ve insanlığa yardıma ve daha sonra çocuklara ise o zaman doğru tercih senin için tıp olacaktır.”
İlgi alanlarımızı doğru belirlemeli ve bu konuya bilgilenerek bakabilmemiz gerekir. Gerçekçi algılamalar isabetli tercihi beraberinde getirir. İlgi duyduğumuz alanlardaki meslekleri araştırmalı ve o mesleği yapanlardan bilgi edinmeliyiz.
Kişilerin iyi yapabildiği şeylerden hoşlanma eğilimleri vardır. İlgi duyduğumuz alanlar, çoğunlukla yetenekli olduğumuz alanlardır. Burada önemli olan konu, kişinin ilgilerini olduğu gibi yeteneklerini de iyi tanımlamasıdır.
2. Yeteneklerim hangi doğrultudadır? Neleri iyi yapabilirim?
Yetenek, kişinin belli konulara olan kabiliyeti, onu yapabilme gücüdür. Yetenek meslekteki başarıyı etkileyen en önemli etkenlerden biridir. Seçtiği mesleğin gerektirdiği azami yetenek düzeyine sahip olmayan bireyin o meslekte başarılı olması oldukça zordur. Örneğin, el becerisi çok zayıf olan birisinin diş hekimi veya cerrah olmak istemesi veya konuşma konusunda problemleri olan birisinin avukat olmak istemesi onun başarısız bir mesleki hayat geçirmesine sebep olacaktır.
Sahip olduğu yeteneklerinin kapasitesinin altında bir yetenek düzeyi gerektiren mesleğe yönelen bireyin meslekte doyum sağlaması da mümkün olmayacaktır. Örneğin, bilgisayar becerisi çok yüksek olan birisinin bir bankada gişe memuru olması onu mesleki olarak tatmin edemez. Yeteneklerimizi tanımak istiyorsak çevreden sık sık geri bildirimler almalıyız. Çevremizdeki insanlar bizleri daha objektif algılarlar. Öğretmenlerinizden, sözüne güvendiğiniz yakınlarınızdan ve arkadaşlarınızdan kendinizle ilgili geri bildirimler alın. Bu, kendinizi daha iyi tanımlamak için çok işe yarayacaktır.
3. Ben ne istiyorum? Mesleki beklentilerim nelerdir?
Yetenek ve ilgilerin tanımlanmasının ardından bireyin meslekteki beklentilerini tanımlaması gerekir. Bireyin meslekte nelere önem verdiğini, mesleki faaliyetin sonunda elde etmek istediği olanakların neler olduğu önemli bir konudur. Kazanç düzeyi, yetenekleri keşfetme, liderlik yeteneğini kullanma, işbirliği yapbilme, ün sahibi olma, sosyal statü, düzenli yaşam, değişiklik gibi konuların hangisinin kendisi için önemli olduğunu kişi tanımlamalıdır.
Mesleki beklenti, ilgi ve yeteneklerle uyuşursa başarılı bir mesleki yaşam sizi bekliyor demektir. Ama burada tekrar belirtmeden geçemeyeceğim önemli bir hususu belirtmek isterim. Mesleki beklentiler popülaritenin ve maddi kazancın gölgesinde oluşturulursa hata yapma olasılığınız çok artar. Mesleki beklentilerinizi bu iki düşmanın gölgesinden kurtarın.
Türkiye'de mesleklerin durumu
Türkiye'de mesleklerin durumuna şöyle bir göz atacak olursak şunları söyleyebiliriz. Bazı meslekler diğerlerine göre daha çok kazandıran meslek grubu olarak algılanırlar (endüstri, bilgisayar ve elektronik mühendislikleri ve tıp fakülteleri gibi) ama şu gerçek unutulmamalıdır: Hangi meslek olursa olsun o meslekte çok iyi olursanız hem statü bakımından hem de mesleki kazanç bakımından çok kazançlı görünen mesleklerden daha fazlasını kazanabilir ve mesleki olarak kendinizi çok daha iyi hissedebilirsiniz.
Önemli olan yaptığınız işi iyi yapmaktır. Üniversite mezunu işsizlere baktığınızda ya mezun fazlası veren ziraat mühendisliği gibi bir bölümden mezun olduklarını ya da işletme-iktisat gibi kendisini geliştirmenin çok önemli bir meslek tercih edip okuduğunu ama okurken kendisini mesleki açıdan ve yabancı dil açısından geliştirmediği görülür.
Her mesleğin bir gereği vardır ve onu yerine getirirseniz işsiz kalmazsınız. Biraz önce bahsettiğimiz gibi eğer siz işletme okuyacaksanız, bu alan rekabetin yoğun olduğu ve çok fazla mezun veren bir alan olduğu için mezun olduğunuzda en iyilerden biri olmalısınız. Aksi halde işsiz kalabilirsiniz. Eğitim fakültelerinde okuyanların işsiz kalmaları çok daha azdır. Çünkü Türkiye genç ve gelişen bir nüfusa sahip olduğundan öğretmen açığı her zaman olacaktır.
Özellikle mühendislik fakültesi okuyacak olanların da dikkat etmesi gereken şeyler vardır. Mühendis olup iyi bir iş bulabilmek için;
* İyi bir üniversiteden mezun olmak
* İyi derecede İngilizce bilmek
* Mesleği ile ilgili bilgisayar bilgisine oldukça hakim olmak gerekir.
Ve bütün bunların yanı sıra tecrübe birikiminin de olması gerekir. Genellikle mühendislerin iş bulabilmesi için yukarıdaki üç şart yeterli olur; ancak birçok işyeri aynı zamanda 5 yıl veya 7 yıl gibi tecrübe şartı koyabiliyor. Bu da mühendislerin ilk mezun olduklarında hemen iş bulabilmesini biraz zorlaştırabiliyor.
Çin dili, İspanyol dili gibi bölümler de alternatif bölümler olarak yükselen bir trende sahip. Çünkü dünya ekonomisinin önemli bir bölümü bugün Çin üzerinden dönüyor ve siz Çin diline hakim olursanız dünyanın beşte biri ile anlaşabilecek duruma gelirsiniz. Aynı durum İspanyolca için de geçerli. Dünyada birçok ülkenin resmi dili İspanyolcadır. Alternatif olarak düşünüldüğünde bu bölümler trendi yükselen ve ticari anlamda başkalarının girmediği yollara girmenize yardımcı olabilir.
Fen edebiyat fakülteleri kanımca Türkiye'de kıymeti tam anlaşılamamış bölümlerin başında geliyor. Gelişmiş ülkelerde bilim adamı yetiştirdiği için çok önem verilen bu fakülteler, ülkemizde sanıyorum bilim adamı olma hayali olan genç sayısının azlığından ve/veya bu fakültelerin öneminin tam anlaşılmamasından dolayı olması gereken yerde değildirler. Bilim üretmek isteyen ve dünyaya açılmak isteyen idealist öğrencilerin tercih edecekleri en isabetli yerlerden biri fen edebiyat fakülteleridir.
İşte geleceğin 10 popüler mesleği
Trend belirleyici 'Trends Journal' dergisi, en hızlı yaygınlaşan ve büyüyen işkollarını belirledi ve geleceğin en popüler 10 mesleğini seçti. Alanlardan bir tanesi 'İnternet gazeteciliği'..
Trend's Journal dergisine göre geleceğin en iyi işi, mağazalarda alışveriş ortamı yaratan deneyim tasarımcılığı...
Deneyim Tasarımcısı
Perakende sektöründe çalışan bu yetenekli kişiler özellikle mağazalara gelen müşterilerin etkilenmesi üzerine odaklanıyor. Bunun içine çekici duvar boyalarının kullanılması, pencerelerin doğru yerlere açılması giriyor. Mağazada belli bir atmosfer yaratılarak, satılmak istenen eşyanın müşteri gözünde çekici olması sağlanmaya çalışılıyor.
Tıbbi Araştırmalar
Tıp, senelerden beri en popüler meslekler listesinde ilk sıralarda... İnsan ömrü uzarken, Parkinson ve Alzheimer gibi hastalıklarla savaşmak için gerekli araştırmaları yapanlar ise, tıbbın en popüler isimleri.
Web Tasarımcısı
İnternet üzerinde kendine ait bir sitesi olmayan şirketler artık müşteriler tarafından yeterince ciddiye alınmıyor. O yüzden her şirketin, her organizasyonun kendine ait bir sitesi olması gerekiyor. Bu da web tasarımcılarının gittikçe daha büyük bir öneme sahip olmasını sağlıyor
İnternet Güvenliği
İnternet üzerinde kişisel bilgilerin çok rahat kullanılması yüzünden güvenlik programları, gelecekte bu işle uğraşanlara inanılmaz paralar kazandıracak.
Şehir Planlayıcısı
Nüfusun artması, şehirlerde hayatı zorlaştırıyor. Her türlü etkinliğin ve yerleşim bölgelerinin detaylı planlanmasını sağlamak zorlaşıyor. Bu yüzden dünya çapında birçok şehir yeniden planlanmaya ihtiyaç duyuyor.
Medya Promosyoncusu
Bu mesleği normal halkla ilişkilerle karıştırmamak lazım. Sadece dedikodu, kulaktan dolma bilgilerin yayılmasını sağlamaktan ibaret. Özellikle internet yeni çalışma alanları. Böylece bir ürün piyasaya çıkmadan bile genel tüketici tarafından tanınmış oluyor.
Yetenek Avcıları
Eğlence dünyasının ihtiyacı olan yeni yüzleri ortaya çıkarmak... Bu iş basit görünmesine rağmen birçok neslin eğlence kültürünün ve tüketim eğiliminin şekillenmesini de sağlıyor.
Satın Alma Ajanları
Özellikle büyük mağazaların nelere ihtiyacı olduğunu, hangi ürünlere raflarında yer vermesi gerektiğini, hangi ürünlerin yeterince müşteri bulamayacağını belirleyen kişiler...
Sanat Yönetmenleri
Işık, boya, kamera... Tüm bunları yönetebilen. Hem sanatçı bir kişilik hem de popüler kültüre eğilim gerektiriyor.
Haber Analistleri
İnternet muhabirler için yeni bir çalışma alanını da ortaya çıkardı. İnternet üzerinde yeni tartışma alanları, haber merkezleri kuruldu
Devlerin beyin avcısı önümüzdeki 15 yıla damgasını vuracak sektörleri açıkladı
"Savunma teknolojilerinde şirketler büyüme atağına geçecek... En büyük patlama telekom sektöründe yaşanacak... Türk bilişim firmaları çevre ülkelerin Hindistan'ı olacak. Sanayiciler dershaneciliğe yeni boyut kazandıracak... Elektronik perakende sektörü yabancı akınına uğrayacak..."
Bu sözler 2000'li yıllarında başında bilişim sektöründeki hızlı büyümenin yaratacağı mühendis açığı sıkıntısını önceden görerek Hindistan'da mühendis avına çıkan, 2001 krizinde birçok beyaz yakalının işsiz kalacağını öngörerek "Anadolu İş Ortaklığı" projesini yaratan ve işsiz kalan 3 bin kişiye Anadolu'da iş bulan, yine ihtiyacı önceden görerek ABD'deki Türk yöneticileri ülkeye geri getiren Data Expert Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Altunkaya'ya ait.
Data Expert, Türkiye'nin en büyük insan kaynakları şirketlerinden... Diğer bir deyimle
Türkiye'nin dev gruplarının beyin avcısı...
Türkiye'de yerli yabancı firmaların yüzde 80'ine danışmanlık hizmeti veriyor. Bilgi bankasında 400 bin aday var. Günde yaklaşık 100 bin kişi Data Expert'e CV bırakıyor. Bilgi bankasında kayıtlı adayların yüzde 15'i yönetici statüsündeki kişilerden oluşuyor. Yüzde 95'i ise üniversite mezunu. Türkiye'de yatırım yapmaya karar veren yabancı firmalar da Data Expert'in kapısını çalıyor.
"Bu nedenle bizim pazarı iyi koklayıp, doğru öngörüler yaparak her türlü gelişmeye önceden hazırlıklı olmamız gerekiyor. Nerede nasıl bir gelişme var. Hangi sektörler büyüyecek? Büyümenin tetikleyicisi ne olacak? Sürekli araştırıyoruz. Hem yurtdışında hem de yurtiçinde yöneticilerle konuşup, yazışıyoruz. Ülkelerin planlama yöneticileri ile bağlantı kuruyoruz. Tüm bunların neticesinde de hangi sektörlere yoğunlaşmamız ve ne tür adımlar atmamız gerektiğine karar veriyoruz..." diyen Altunkaya bugünlerde önümüzdeki 15 yıla damgasını vuracak sektörleri tespit etmekle meşgul. İşte Altunkaya'nın not defterinden önümüzdeki
15 yıla damgasını vuracak sektörler...
TELEKOMÜNİKASYON
Gelecek 15 yıl içinde yeni oyuncularla ciddi bir büyüme trendi içine girecek. Bunun ilk adımları şimdiden atıldı. Bu sektörde büyük şirketler olduğu gibi taşeron firmalar da gelişiyor. Telekom sektöründe en planda olan hep GSM firmalarıydı. Ama önümüzdeki 15 yılda sektör daha farklı bir tablo çizecek. Alternatif telekom operatörleri büyük atılım içine girecek. Şu anda atılım planlarını oluşturan firmalar, palazlanacak. Sektör hem kadro hem de ciro olarak büyüyecek.
BİLİŞİM SİSTEMLERİ VE TEKNOLOJİ SEKTÖRÜ
Büyüme gösterecek sektörlerin başında geliyor. Bilişim sistemleri ve teknoloji sektörü aynı zamanda uluslararası alanda iş yapma kolu haline dönüşecek. Şirketler Ukrayna, Romanya, Rusya ve Arap ülkelerinde çok iş büyük işler yapacak... Yapacakları işler yazılım sistem entegratörlüğü, yazılım ihracatı gibi konuları kapsayacak... Birkaç firma bunlarla ilgili şu anda yatırımlara başladı. Mesela Tepe Grubu Meteksan ile birlikte yatırım yaptı. Servus'un yeni yatırım planları var. Şu anda çevre ülkelerde yapacaklar işlerin planları oluşturuluyor.
ENERJİ
Enerji sektörü hem dünyada hem de Türkiye'de katlanarak büyüyecek. Global ekonomide önümüzdeki 10 yılda da yıllık yüzde 3 gibi bir büyüme bekleniyor. Buna bağlı olarak büyüme ve refahı belirleyecek sektör olarak enerji sektörü birinci planda önem kazanıyor. Enerji konusunda tüm dünya çok ciddi bir yapısal değişim yaşanıyor. Türkiye'de bu gelişmelerden nasibini alacak. Birçok firma öncelikli yatarım alanı olarak enerjiyi mercek altına aldı. Yeni yatırımlar birbiri ardına devreye girecek ve istihdamda büyük bir artış yaşanacak.
SAVUNMA TEKNOLOJİLERİ
Savunma teknolojileri sektörü yeniden yapılanacak. Şirketler büyüme atağına geçecek. Aselsan, Roketsan, Havelsan, Kale Savunma Sanayi büyük yatırımlar yapmak için harekete geçti. Birçok firma yatırım planları yapıyor.
EĞİTİM SEKTÖRÜ
Eğitim sektörü çok büyük bir büyüme trendi gösterecek. Yeni, yeni şirketler kurulacak. Hem yeni üniversiteler açılacak. Dershaneler konsept değiştirecek. Mesleğe yönelik eğitim diye yeni bir konsept doğacak. Meslek eğitimi veren yeni dershaneler açılacak. Birçok firma yatırıma başladı. Bu değişim ve gelişim sanayicilerden gelen talep üzerine olacak. Eskiden üniversite mezunu çalışan bulmakta zorluk çeken sanayiciler şimdi meslek sahibi çalışan bulmakta zorlanıyor. Firmalar sanayicilerin bu talebini değerlendirmek için fizibilite çalışmalarına başladı. Bu konu Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç'un bile gündeminde.
PERAKENDE SEKTÖRÜ
Perakende sektörünü çok hareketli günler bekliyor. Sektörde birden fazla şirket birleşmesi ve satın alma yaşanacak. Perakendedeki hareketlilik yeni açılacak alışveriş merkezleri ile daha da büyük bir boyut kazanacak. Sektörde büyük oyuncuların yanı sıra küçük oyuncular da harekete geçecek. Kısa bir süre sonra dünyaca ünlü dev perakende zincirlerinin Türkiye'ye yönelik attıkları somut adımlara tanık olacağız. İlk olarak eleman alımı için düğmeye bastılar. Perakende sektöründe yetişmiş insan sayısı çok az olduğu için ciddi transferler olacak.
ELEKTRONİK
Elektronik sektörü perakendecilikte büyük bir yol alacak. Teknosa gibi, Gold gibi mağazacılık yapan firma sayısı artacak. Bu konuda Türkiye'ye henüz yabancı sermayeli bir firma gelmedi. Yabancılar gelecek. Bunlardan biri de Metro Grubu'nun Media Markt elektronik market zinciri Türkiye araştırmalarına başladı. Buna benzer Türkiye pazarına girmek için birkaç firma daha araştırmalara başladı. Bunun yanı sıra sektörde 5 yıl içinde birleşmeler, evlilikler başlayacak. Evlilikler ise hem yerli markalar arasında hem de yerli ve yabancı sermaye arasında olacak.
ULUSLARARASI TAŞIMACILIK VE LOJİSTİK
Hem havayolu taşımacılığında hem de lojistik alanında büyük bir patlama olacak. Yerli ve yabancılar atağa geçecek. Parlayan yıldız ise depoculuk olacak. Yabancı ve yerli firmalar evlenecek. Türkiye coğrafik konumu nedeniyle yabancı firmaların ilgi odağı olacak. Sektör büyümenin yanı sıra kurumsallaşma yönünde de ciddi adımlar atacak. Sektördeki sorunlar kurumsallaşma ile aşılacak. Hava, kara deniz yolcu taşımacılığı yeni bir döneme bayrak açacak. Havayolunda iki yeni firma daha sektöre katılacak. Yurtdışındaki firmalar hem uluslararası uçuş hem de ulusal uçuş işine de girecekler.
SAĞLIK SEKTÖRÜ
Daha henüz tam olarak büyüme atağına geçmemiş, işin başında olan sağlık sektöründe çok büyük yatırımlara şahit olacağız. En fazla yeni yatırım yapılacak sektörlerin başında geliyor. Çevre ülkelerden Türkiye'ye olan hasta akışı yatırımları tetikleyecek. İngiltere'nin yaptığı gibi daha birçok ülke Türkiye'de alınan sağlık hizmetini sosyal güvence kapsamına alacak. Yeni hastaneler, tesisler ve klinikler açılacak. Sağlık sektöründe mesleğin haricinde eğitimler gündeme gelecek. "Sağlık sektöründe çalışanların aynı zamanda iyi bir iletişimci olması gerekiyor" tezinden hareketle iletişim dersleri gündeme gelecek.
ÇEVRE
Çevre düzenlemesi ve evrensel atıkların yok edilmesi yeni iş alanları yaratacak. Burada yeni şirketlerin kurulmasının yanı sıra yeni iş sahaları da gündeme gelecek.
GÜVENLİK SEKTÖRÜ
Güvenliğin her alanı terör, hacker gibi birçok tehdide bağlı olarak katlanarak büyüyecek.
Bilgi güvenliği, müşteri güvenliği, alt yapı ve kimlik güvenliği, işletme, sokak, bina kişi güvenliği hızla gelişecek. Güvenlik hizmetlerindeki tüm pozisyonlarda yetişmiş insana ihtiyaç duyulacak. Birçok yeni firma açılacak hizmet ve ürün rekabeti artacak.
FİNANS SEKTÖRÜ
Bankalar bireysel ve bireysel yatırım hizmetleri ile büyüme trendi içine girecek. Nüfus artıyor, istekler değişiyor. Bankalar pozisyonlarını buna göre belirleyecek.
DANIŞMANLIK
İmalat sanayinin gelişimi sonucunda ortaya çıkan refah artışı ve yüksek gelir düzeyi hizmet sektörünün önemini artırdı. Hizmet sektörünün bir kolunu oluşturan danışmanlık kişisel ve kurumsal alanlarda hızlı bir büyüme gösterecek. Global pazarda rekabet gücünü artırmanın yolu doğru insan istihdam etmekten geçtiği için insan kaynakları konusunda danışmanlık hizmeti ön plana çıkacak.
Digital ekonomi yönetici tanımını da değiştirdi
Dijital ekonomiyle birlikte çalışan ve işveren ilişkilerinde de değişim yaşanacağını belirten Hasan Altunkaya, 21. yüzyıl yöneticisini şöyle tanımlıyor: "21. yüzyıl yöneticisinin teknolojiye ve yeniliğe meraklı, küresel düşünebilen, farklı kültürlerden insanlarla çalışabilen, iletişim kanallarını açık tutan, kişisel gelişime, eğitime ve özel hayatına önem veren, motive eden bir yapıda olması gerekiyor"
Yeni ekonomi ile birlikte meslek ve kariyer dünyası kendini yenilediğini söyleyen Altunkaya, "Firmalar piyasa başarıları, yıl sonu karlılık oranları ve hedefleri ile değerlendirmeye alınıyorlar. Değişim süreci ile her dönemde yeni pozisyonlara ve değişimi yakalayabilen uzman insan gücüne ihtiyaç da giderek artıyor. Yurt dışındaki meslek tercihlerinin, şirketlerin piyasa değerleri ve yeni teknolojilerle orantılı olduğu görülüyor. Buna göre 3-4 yılı aşan dönemlerde kesintisiz büyüme trendini yakalayabilen, yeni ve değişik ürünleri pazara sunabilen, yeniden yapılanabilen ve pozitif gelecek projeksiyonuna sahip şirketlerin piyasa değerinin artıyor" diyor
Doğru Meslek Seçiminin Aşamaları Nelerdir?
Meslek seçimi anlık bir karar değil, bir süreçtir. Bu sürecin başlangıcı çocukluk dönemine dayanır. Çocukluk döneminde istediğimiz mesleklere baktığımızda gözlemlerimiz ve yaşantılarımız sonucunda bizi etkileyen meslekler olduğunu görebiliriz. İlerleyen süreçte seçilen lise, tercih edilen alan bilinçli karar verme yolunda atılan ilk adımlardır. Bu adımların ve yapılacak meslek seçiminin sağlıklı olması aşağıda belirtilen üç aşamanın doğru biçimde ele alınmasıyla sağlanabilir.
Tercihleriniz mesleki bir seçim olacağından aşağıdaki sıralanmış konularda kendinizi değerlendirmelisiniz:
1. Kendinizle ilgili bilgi sahibi olmalısınız; Bunun için şu sorular sizlere yardımcı olabilir.
Yetenek: Sağlıklı bir meslek seçimi ancak bireyin kendi ilgi, yetenek ve ihtiyaçlarını, aynı zamanda seçeneklerini iyi tanımasıyla mümkün olmaktadır. Yetenek, bir kimsenin belli bir eğitim sonucunda bilgi; beceri ve davranış takımı kazanmasının belirtisi olarak düşünülen özellikler bütünüdür. Yetenek, eğitimden yararlanma gizil gücü olarak da tanımlanmaktadır. Bugün, zeka denen gücün, kalıtım ve çevrenin etkileşimi ile oluştuğu bilinmektedir. Kişinin, doğuştan getirdiği ve ne kadar olduğunu bilmediğimiz gizil gücü, çevresel olanakların sağladığı gelişimle, "bir işi yapabilme gücü" durumuna dönüşmektedir. Buna göre çevre elverişli olduğu oranda, kişi iyi gelişecek ve yeteneklerini gösterecektir. Günümüzde yetenek ölçülebilen bir özelliktir. Bu özelliğin ölçüm yollarından biri psikolojik testlerdir. Yetenek testleri, "Genel" ve "Özel" olarak ikiye ayrılmaktadır. Sözel ve sayısal düşünme yeteneklerine ilişkin ortak puan genelde, okul başarısını yani genel akademik başarıyı ölçmede isabetli olabilmektedir. Ancak, kimi mesleklerde ya da öğrenciyi bu mesleklere hazırlayan programlarda başarılı olunup olunamayacağını kestirebilmek için, özel yeteneklerin bilinmesine gerek duyulmaktadır. Özel yetenek, belli bir zihinsel veya fiziksel faaliyeti öğrenebilme kapasitesidir.
Üniversiteye giriş sınav soruları, kendi bilim alanlarında uzman kişiler tarafından hazırlanmakta ve çeşitli alanlarda bireyleri elemeye yönelik olmaktadır. ÖSYM'nin temel amacı, yüksek öğretim programlarına girmek için başvuran adaylar arasından bu programlarda başarılı olma olasılıkları ötekilerden daha yüksek olanları seçerek bu programlara yerleştirmektir.
2. Seçmeyi düşündüğünüz meslek konusunda bilgi sahibi olmalısınız:
Meslekleri tanıma çok yönlü verilerle ve sizlerin yorumlamaları ile iyice irdelenmelidir. Bunun için de şu sorular sorulabilir.
· Mesleğin gerektirdiği özellikler nelerdir, meslek hangi yetenekleri, ilgileri, kişilik özelliklerini, fiziksel özellikleri gerektirmektedir?
· Meslekte yapılan işler nelerdir?
· Mesleğin çalışma ortamı nasıldır?
· Mesleğin kazanç durumu nedir?
· Önümüzdeki on yıl içinde mesleğin ülkemizdeki durumu nasıl olacaktır?
· Meslekte yükselme olanakları nasıldır?
· Meslek, staj, zorunlu hizmet gibi çalışmaları gerektirmekte midir?
3. Seçtiğiniz mesleğe hazırlık yapan yüksek öğretim kurumları hakkında bilgi sahibi olmalısınız:
— Hangi yüksek öğretim kurumları, seçilen mesleğe eleman yetiştirmektedir?
— Seçilen yüksek öğretim kurumu yılda kaç öğrenci almaktadır?
— Daha önceki yılların taban puanları nelerdir?
— Seçilen yüksek öğretim kurumu hangi puan türünde öğrenci almaktadır?
— Öğrenim süresi kaç yıldır?
— Öğrenim maliyeti, harçlar, kitaplar, burs olanakları vb.
— Yüksek öğretim kurumunun bulunduğu yer ve sunduğu olanaklar sizin için yeterli mi?
— Beklentileriniz, kendi özellikleriniz ve mesleklerin özelliklerinin çakışması mutluluk ve başarılı bir gelecek için araç olabilir.
— Tercih etmeyi düşündüğünüz mesleklerin iş bulma olanaklarının, kazanç durumunun, gelecekteki toplumsal statüsünün, çalışma ortamının beklentilerinize uygun olup olmadığını araştırabilirsiniz
— Farklı üniversitelerden farklı bölümler seçtiğinizde, tercihlerinizi oluştururken sizin için üniversitenin mi; yoksa bölümün mü daha önemli olduğunu düşünün. Üniversite mi seçeceksiniz? Bölüm mü?
— Eğer il dışı tercih yapmayı planlıyorsanız; ulaşım, barınma gibi olanakları araştırmanız faydalı olacaktır.
— Her mesleğin gerektirdiği bir takım özellikler vardır. Bu nedenle mesleklerin gerektirdiği özellikleri çeşitli kaynaklardan araştırmalısınız. Meslekler özelliklerine göre bazı alt gruplara ayrılabilir. Bu gruplar;
1. Mühendislik ve teknik bilimler grubu,
2. Tıp ve sağlık bilimleri gurubu,
3. Ekonomi, yönetim bilimleri ve uluslararası ilişkiler grubu,
4. Sosyal bilimler grubu,
5. Edebiyat ve dil bilimleri grubu,
6. Ziraat ve hayvanlarla ilgili bilimler grubu,
7. Temel bilimler grubu.
— Meslekleri tanımak için; Meslek odaları tarafından çıkarılan yayınlar, meslek tanıtım rehberleri, yazılı ve görsel basında mesleklerle ilgili çıkan yayınlardan, İş ve İşçi Bulma Kurumu'nun meslek danışma merkezleri, mesleği yapan kişilerden, Üniversitelerden bilgi alınabilir.
Yukarıdaki gruplardan her biri, yaklaşık aynı özellikleri gerektiren birçok mesleği kapsamaktadır. Ne tür meslekleri sevdiğinizi düşünerek bu gruplar içinden alternatiflerinizi oluşturabilirsiniz. Tek bir mesleğe takılıp kalmak yerine kendinize alternatifler üretmek faydalı olacaktır.
4. Karar Verme
Son aşamada meslekler arasından istenilir yönleri fazla, istenmeyen yönleri az ve erişme olasılığı yüksek olan seçenekleri bulmalı yani, karar vermelisiniz. Bu kararı verirken aşağıdaki konulara dikkat etmek gerekmektedir. Beğendiğiniz, sevdiğiniz kişilerin mesleklerine özenerek karar vermek yerine kendi özelliklerinizi göz ardı etmeden meslek seçmelisiniz.
Popüler yada iş bulması kolay olduğu için seçilen meslekler günün koşullarına göre değişebilir. Popüler olduğu için meslek seçtiyseniz bu karar sizin mesleğinizden psikolojik doyum almanızı engelleyebilir. Saygın bir kişi olmanız mesleğinize değil seçtiğiniz mesleği ne kadar iyi icra ettiğinize bağlıdır. Salt üniversiteye girmeyi düşünerek düşük puanla yerleşilen meslekleri seçmeye karar vermek hatalı bir davranış olacaktır. Yapılması gereken hedefi küçültmek değil göstereceğiniz çabayı arttırmaktır.
"Önce alacağım puan belli olsun daha sonra meslek seçerim" diye düşünüyor olabilirsiniz. Son anda karar vermek yerine kendi özelliklerinize uygun meslek gruplarını belirleyerek sağlıklı bir karar verebilirsiniz
Meslek seçimi, bireyin kendisine açık meslekleri, çeşitli yönleriyle değerlendirip, kendi gereksinmeleri açısından, istenilir yönleri çok istenmeyen yönleri az olan birine yönelmeye karar vermesi olarak da tanımlanır. Bireyin seçtiği meslek, onun yetenek ve ilgilerine uygun olduğu taktirde bunları geliştirmek ve tam olarak fonksiyonda bulunmak kendi elindedir. Özellikle yeteneğinin altında mesleklere girenlerde potansiyellerini tam kullanamamaktan dolayı pişmanlık ve mutsuzluk olabilmektedir.
Meslek Seçimi Nasıl Yapılır?
A-Bireyin Kendini Tanıması
1-Ben Neler Yapabilirim?
Yetenek, belli bir eğitimden yararlanma gücüdür. Bireyin hangi eğitim programında başarılı olabileceğini gösterir. Yetenek meslekteki başarıyı etkileyen etkenlerden biridir ve temel gerekliliktir. Seçtiği mesleğin gerektirdiği azami yetenek düzeyine sahip olmayan bireyin o meslekte başarılı olması mümkün değildir. Bunun yanında sahip olduğu yeteneklerinin kapasitesinin altında bir yetenek düzeyi gerektiren mesleğe yönelen bireyin meslekte doyum sağlaması da mümkün olmayacaktır.
Akademik yeteneğin, derslerindeki başarı ya da başarısızlığının araştırılması, sözel ya da sayısal düşünme yeteneklerinden hangisinde daha başarılı olduğunu belirlenmesi gerekmektedir. Bunun için bireyin fen, sosyal, matematik ve Türkçe derslerindeki başarısı bir ölçüt olabilir. Bunun dışında cisimleri üç boyutta görebilme, şekiller arası benzerlik ve farklılıkları bulabilme gücü de araştırılması gereken bir yetenek alanıdır. Sayısal düşünme gücüne sahip olmayan, yani fen, matematik gibi sayısal derslerde başarı elde edemeyen bir bireyin tıp fakültesi, diş hekimliği, mühendislikler gibi sayısal puan ile öğrenci alan yükseköğretim programlarında başarılı olmaları mümkün değildir. Cisimleri üç boyutlu görebilme, bir evin planına bakarak o evin yapılmış halini göz önünde canlandırabilme gücüne sahip olan birey mimarlık eğitiminde başarılı olabilir. Sözcükleri ustalıkla kullanamayan, zengin bir sözcük dağarcığına sahip olmayan kişinin dil ve edebiyat programında başarılı olması zordur.
2- Ben Neleri Yapmaktan Hoşlanırım?
Yetenekler bireyin hangi eğitim programında daha başarılı olabileceğini gösterirken; ilgiler, bireyin hangi alanlarda hangi faaliyetlerle uğraşmaktan zevk duyacağını belirler. İlgiler, yetenekle ilişkilidir. İlgi duyduğumuz alanlar, çoğunlukla yetenekli olduğumuz alanlardır.
Seçilecek olan meslek, insanlarla diyalogu, onları yönlendirmeyi, onlara yardımcı olmayı mı? yoksa insanlarla değil de objelerle uğraşmayı gerektiriyor? Aynı zamanda edebiyata, müziğe, güzel sanatlara karşı olan ilgiyi karşılıyor mu?
Birey, ilgi duyduğu, hoşlandığı şeyleri severek yapar. Bireyin ilgi duymadığı bir faaliyete yönelmesi hem mesleki doyumunu, hem de başarısını olumsuz etkileyecektir. insanlara yardım etmekten, insanların sorunlarını dinleyip, sorunlarına çözüm aramaktan zevk almayan bir psikologun başarılı olma olasılığı düşüktür.
3-Ben Ne istiyorum?
Yetenek ve ilgilerin belirlenmesinin ardından bireyin meslekteki beklentilerini tanımlaması gerekir. İş değerleri, bireyin meslekte nelere önem verdiğini, mesleki faaliyetin sonunda elde etmek istediği olanakları gösterir. Kazanç, yaratıcılığı kullanma, liderlik, yeteneğini kullanma, işbirliği, ün sahibi olma, sosyal statü, düzenli yaşam, değişiklik gibi iş değerleri vardır. Birey bu değerlerden kendisi için önemli olanları belirlemelidir. Kendisine belirlediği bu değerleri sağlayacak mesleğe yönelmelidir. Ancak ilgi ve yeteneklerinin de göz ardı edilmemesi gerekir. Meslekte düzenli bir yaşama, sosyal statüye, işbirliğine, yaratıcılığın anlatım bulmasına önem veren birey kendisine bu beklentilerini sağlayacak "öğretmenlik" mesleğini tercih edebilir. Zor iş, zamanında yapmamız gerekip de yapmadığımız kolay şeylerin birikmesiyle oluşur.
4-Karakterim Nasıl?
Bireyin meslek seçiminde isabetli olabilmesi kişilik özelliklerini çok iyi tanıyıp bu özellikleri gerektiren mesleklere yönelmesine bağlıdır. Bireylerin çok farklı kişilik özellikleri vardır. Atak, girişken, çekingen, uysal, hırslı, idealist, hayal gücü zengin, realist, mantıklı, sinirli, kendi başına buyruk, alçak gönüllü, düzenli, kurallara bağlı vb. Bireyin, sayılan bu özelliklerden hangisine sahip olduğunu belirlemesi, seçimini bu doğrultuda yapması gerekir.
Örneğin; ikna gücü yüksek, dışa dönük, insanlarla devamlı sıcak ilişki kurabilen girişimci niteliklere sahip olan birey avukat, politikacı ya da pazarlamacı olabilir. Kurallara bağlı, düzenli, statüye önem veren, sorumlu, nesnelerle uğraşmaktan hoşlanan bireylerin bankacılık, büro memurluğu, muhasebe gibi mesleklere yönelmeleri isabetli olacaktır.
B-Bireyin Meslekleri Tanıması
Bireyin kendini tanımasının ardından ilgi duyduğu meslekleri de tanıması gerekir.
Bireyin meslekler hakkında araştırmasını;
- Meslek mensuplarının yaptığı temel faaliyetler
- Çalışma ortamı
- Çalışma koşulları
- Çalışanlarda aranan nitelikler
- Mesleğe hazırlanma
- İlk işe giriş
- Meslekte ilerleme
- Kazanç
- İş bulma olanağı ve mesleğin geleceği
- Mesleğin gerektirdiği nitelikler vb. konularında yoğunlaştırması gerekir.
Birey kendi özellikleri ile mesleğin özelliklerini eşleştirerek kararlarını oluşturabilir. Üzerinde durulacak temel nokta; bireyin kendini olmak istediği gibi değil, olduğu gibi objektif olarak tanımasıdır. İlgi duyduğu meslekleri de olumlu-olumsuz yönleri ile bilmesidir. Bireyin doğru meslek seçimi yapabilmesi için kararlarını kendisinin vermesi, bu karar doğrultusunda ailesini ikna etmesi, anne-babanın da gencin bu kararına saygı göstermesi gerekir.
Kişilik özelliklerinize, yeteneklerinize, günün koşullarına uygun bilinçli bir meslek seçimi toplumda sağlıklı, mutlu, kendi kendisiyle barışık insanların sayısını da çoğaltacaktır. Meslek seçimi hem bireysel hem de toplumsal açıdan büyük önem taşımaktadır. Bireysel yönden birtakım fizyolojik ihtiyaçların doyurulmasında; toplumsal açıdan da toplumsal gelişmeye temel oluşturacak olan insan gücünün planlanmasında önemi açıkça görülmektedir.
Meslekleri Tanıma İle İlgili İpuçları
· Danışman Öğretmeninize ve Rehberlik Uzmanlarına mesleklerle ilgili sorular sorunuz.
· Meslek tanıtım seminerlerine ve üniversitelere yapılan ziyaretlere katılınız.
· Seçmeyi düşündüğünüz meslek mensuplarıyla görüşerek onların meslekleriyle ilgili görüşlerini alınız. Onlara çalışma ortamlarını, çalışma koşullarını, yaptıkları işleri, çalışanlarda aranılan bedeni ve eğitimsel özellikleri, iş kıyafetlerini, işlerinin yapımı için gerekli yeterlilikleri, iş içinde karşılaştıkları güçlükleri, işlerinin olumlu ve olumsuz yönlerini, meslekte ilerleme durumlarını, kazanç durumlarını, mesleki hareketlilik durumlarını ve mesleğin geleceğinin ne olabileceğini sorunuz.
Puan Türüne Göre Tercih Edilebilecek Meslekler Hangileridir?
Sözel puana dayalı bölümler
· İletişim yeteneğine sahip, yardımseverlik duygusu olan,
· İnsanları kendi düşünceleri doğrultusunda yönlendirebilen, konuşmayı ve tartışmayı seven, iletişim ve ikna becerisini kullanmak isteyen,
· Toplumsal olaylar konusunda duyarlı, iyi bir konuşma becerisine sahip, kendini iyi ifade edebilen,
· İnsanları anlama çabasında olan, empati duygusuna sahip,
· Gençleri ve çocukları seven, eğitim sorunlarına duyarlı,
· Sosyal araştırmalardan zevk alan,
· Toplumsal, ekonomik ve siyasal olaylarla ilgili,
· Toplum psikolojisiyle ilgili,
· Yaratıcı ve hayal gücünü kullanabilen,
· Hareketli ve enerjik bir beden yapısına sahip,
· Okumayı ve yazmayı seven.
Coğrafya, coğrafya öğretmenliği, sosyal hizmetler, gazetecilik, halkla ilişkiler, radyo-TV, sinema, tarih, tarih öğretmenliği, Türk dili ve edebiyatı, Türk dili ve edebiyatı öğretmenliği, Türkçe öğretmenliği, sanat tarihi, arkeoloji, sosyal antropoloji.
Dil puanına dayalı bölümler:
· Edebiyatla ilgili,
· Okumayı seven, yazma konusunda yaratıcı,
· Diller arasındaki ilişki ve etkileşimi merak eden,
· Dilin evrimini incelemekten hoşlanan,
· İyi bir konuşma becerisine sahip,
· Hızlı düşünebilen,
· Hafızası güçlü.
Mütercim tercümanlık, yabancı dil öğretmenliği, filoloji bölümleri.
Eşit ağırlıklı puana dayalı bölümler
· Hem sayısal verilerle uğraşmaktan hoşlanan hem de araştırmaların sayısal sonuçlarını yorumlamaktan hoşlanan,
· Hem insan ilişkilerinde başarılı hem de sayısal verilerle ilgili,
· Ekonomi ile ilgilenen ve sorunlara yaratıcı çözümler üretebilen,
· Sayısal düşünce gücünün yanında sosyal konularla, sosyal olaylarla, siyasetle ilgili,
· Bilime ilgi duyan ve ekip bilincine sahip.
İktisat (ekonomi), işletme, ekonometri, maliye, çalışma ekonomisi ve endüstri ilişkileri, enformatik, yönetim- bilişim sistemleri, hukuk, uluslararası ilişkiler, kamu yönetimi, sosyoloji, psikoloji, uluslararası ticaret, turizm ve otel işletmeciliği, felsefe, felsefe öğretmenliği, rehberlik ve psikolojik danışmanlık, sınıf öğretmenliği.
Sayısal puana dayalı bölümler
· Araştırmayı seven, gözlem yapmaktan hoşlanan, bilimsel ilgilere sahip olan,
· Doğa bilimleriyle ilgili, fen derslerinde genel anlamda başarılı, sorumluluktan kaçınmayan,
· Temel bilimleri seven, matematikte donanımlı ve donanımını kullanabilen,
· Gerek endüstri, gerekse tarımsal üretim etkinliklerine yönelik araştırmalarla ilgili,
· Sabırlı, dikkatli ve yaratıcı,
· Sayısal düşünme mantığına sahip,
· Ekonomik ve sosyal sorunlara sayısal çözümler üretmeye eğilimli.
Tıp, eczacılık, diş hekimliği, fizik tedavi ve rehabilitasyon, biyoloji, biyoloji öğretmenliği, fizik, fizik öğretmenliği, kimya, kimya öğretmenliği, veterinerlik, hemşirelik, ziraat mühendisliği, orman mühendisliği.
Bilgisayar mühendisliği, endüstri mühendisliği, elektrik-elektronik mühendisliği, işletme mühendisliği, gıda mühendisliği, tekstil mühendisliği, makine mühendisliği, inşaat mühendisliği, uçak mühendisliği, kimya mühendisliği, çevre mühendisliği, matematik mühendisliği, mimarlık, şehir ve bölge plancılığı, endüstri ürünleri tasarımcılığı, matematik, matematik öğretmenliği.
|
